Monday, November 19, 2012

საერთაშორისო ფედერაცია


კალათბურთის საერთაშორისო ფედერაცია (Federation Internationale de Basketball - FIBA) დაარსდა 1932 წლის ივნისს ქალაქ ჟენევაში. დამფუძნებელი ქვეყნები იყვნენ: არგენტინაიტალიალატვიაპორტუგალიარუმინეთისაბერძნეთიშვეიცარია და ჩეხოსლოვაკია. ამჟამად იგი აერთიანებს 212 ქვეყანას და 5 ზონალურ (კონტინენტალურ) კომისიას.

მნიშვნელოვანი ტურნირები 

კალათბურთში, ისევე როგორც სპორტის ბევრ სხვა სახეობაში უმთავრესი ტურნირია ოლიმპიური თამაშების პროგრამით გათვალისწინებული კალათბურთელთა ტურნირი, რომელსაც კალათბურთის საერთაშორისო ფედერაცია საერთაშორისო ოლიმპიურ კომიტეტთან ერთად ატარებს. ასევე უმნიშვნელოვანესი ტურნირია მსოფლიოს ჩემპიონატი ვაჟთა და ქალთა შორის.
გარდა ამისა ზონალური (კონტინენტალური) კომისიები ატარებენ თავიანთი კონტინენტების ჩემპიონატებს და საკლუბო ტურნირებს.
მეტად პოპულარულია ტურნირი, რომელსაც ატარებს ნაციონალური საკალათბურთო ასოციაცია - NBA, რომელიც საკლუბო დონეზე იმართება ამერიკულ და კანადურ კლუბებს შორის.

ფიბა-ს მსოფლიო ჩემპიონატი


1952 წელს ფიბამ გადაწყვიტა ჩაეტარებინა მსოფლიოს ჩემპიონატი კალათბურთში ვაჟთა გუნდებს შორის. თავიდან ჩემპიონატები არარეგულარულად ტარდებოდა, 1970 წლიდან კი ფიბა იცავს ოთხ წლიან ციკლს. 1959 წელს სსრ კავშირის ნაკრებმა დაამარცხა ყველა მეტოქე, მაგრამ უარი თქვა ტაივანისგუნდთან თამაშზე და მას (და ბულგარეთის გუნდს) დისკვალიფიკაციაა მისცეს. ამან ჩემპიონობის შანსი მისცა ბრაზილიას. 1992 წლიდან ფიბამ გადაწყვიტა ტურნირებში დაეშვა პროფესიონალები. ამან კიდევ უფრო გაზარდა ჩემპიონატებისადმი ინტერესი.
სსრ კავშირის არსებობის პერიოდში ქართველი კალათბურთელები თითქმის ყოველთვის იცავდნენ საბჭოთა ნაკრების ღირსებას.   

ნაციონალური საკალათბურთო ასოციაცია            ნაციონალური საკალათბურთო ასოციაცია (ინგლ. National Basketball Association, NBA) —ჩრდილოეთ ამერიკის მამაკაცთა პროფესიონალური საკალათბურთო ლიგა, რომელიც 30 გუნდისგან შედგება. აქედან 29 გუნდი აშშ–ის, ხოლო 1 გუნდი კი კანადის ტერიტორიაზე მდებარეობს. NBA არისოთხი უმთავრესი ჩრდილოეთ ამერიკული პროფესიული სპორტული ლიგის წევრი, რომელიც ასევე მოიცავს NHL-ს, NFL-სა და MLB-ს. მოთამაშეების საშუალო მაჩვენებლით, NBA-ის მოთამაშეები ყველაზე მაღალანაზღაურებადი სპორტსმენები არიან.[1]

ლიგა ქალაქ ნიუ-იორკში დაარსდა 1946 წლის 6 ივნისს, სახელწოდებით ამერიკის საკალათბურთო ასოციაცია (Basketball Association of America - BAA).[2] 1949 წელს, როდესაც BAA და ნაციონალური საკალათბურთო ლიგა (NBL) გაერთიანდა, ლიგამ სახელი შეიცვალა და დღემდე წარმოდგენილია როგორც „ნაციონალური საკალათბურთო ასოციაცია“ (NBA). ლიგის შტაბ-ბინა მდებარეობს ქალაქ ნიუ-იორკში, მეხუთე ავენიუს #645-ში მდებარე ოლიმპიკ–ტაუერში. NBA-ის გასართობი ცენტრი და NBA-ის სატელივიზიო სტუდიები განთავსებულია სიკაკუსში, ნიუ-ჯერსის შტატში.                    

საერთაშორისო ფედერაცია


კალათბურთის საერთაშორისო ფედერაცია (Federation Internationale de Basketball - FIBA) დაარსდა 1932 წლის ივნისს ქალაქ ჟენევაში. დამფუძნებელი ქვეყნები იყვნენ: არგენტინაიტალიალატვიაპორტუგალიარუმინეთისაბერძნეთიშვეიცარია და ჩეხოსლოვაკია. ამჟამად იგი აერთიანებს 212 ქვეყანას და 5 ზონალურ (კონტინენტალურ) კომისიას.

მნიშვნელოვანი ტურნირები 

კალათბურთში, ისევე როგორც სპორტის ბევრ სხვა სახეობაში უმთავრესი ტურნირია ოლიმპიური თამაშების პროგრამით გათვალისწინებული კალათბურთელთა ტურნირი, რომელსაც კალათბურთის საერთაშორისო ფედერაცია საერთაშორისო ოლიმპიურ კომიტეტთან ერთად ატარებს. ასევე უმნიშვნელოვანესი ტურნირია მსოფლიოს ჩემპიონატი ვაჟთა და ქალთა შორის.
გარდა ამისა ზონალური (კონტინენტალური) კომისიები ატარებენ თავიანთი კონტინენტების ჩემპიონატებს და საკლუბო ტურნირებს.
მეტად პოპულარულია ტურნირი, რომელსაც ატარებს ნაციონალური საკალათბურთო ასოციაცია - NBA, რომელიც საკლუბო დონეზე იმართება ამერიკულ და კანადურ კლუბებს შორის.

კალათბურთი

კალათბურთი — გუნდური სპორტის სახეობა, რომელშიც ორი გუნდი თითოეულში ხუთი მოთამაშით ცდილობს ქულები მოაგროვოს მოწინააღმდეგის კალათში ბურთის მოხვედრით ორგანიზებული წესების მიხედვით.

მოედანი, ბურთი, წესები [რედაქტირება]

კალათბურთის ბურთი
კალათბურთის სათამაშოდ იყენებენ მოედანს, რომლის ზომაა 28X15. პირითი ხაზების შუა ადგილას სპეციალურ დგარებში დაყენებულია ფარები, რომლებზეც დამაგრებულია ლითონის რგოლებზე დაკიდებული უძირო ბადეები(კალათები). მანძილი იატაკსა და კალათს შორის 305 სმ-ია, თვითონ ფარის ზომებია 180X105 სმ ან 120X80 სმ, ასევე არსებობს ქუჩის კალათბურთის ფარი და სამოყვარულო კალათბურთის ფარი რომლის ზომებიც განსხვავებულია. კალათის დიამეტრი 45 სმ-ია. ფარის წინ 625-ანი რადიუსით შემოსაზღვრულია 3-ქულიანი ტყორცნის არე და საჯარიმო ზონა. კალათბურთს თამაშობენ ტყავის , სინთეტიკური ტყავის ან სხვა სინთეტიკური მასალისაგან დამზადებული ბურთით. რომლის გარშემოწირულობა 74,5-78 სმ-ა, ხოლო მასა — 567-650 გრამი.
მოთამაშეთა რაოდენობა ყოველ გუნდში 5-5 კაცით განისაზღვრება. თამაშის დროს ჩაგდებული ბურთისათვის გუნდს ერიცხება 2 ან 3 ქულა, ყოველი რეალიზებული საჯარიმო ტყორცნისათვის 1 ქულა, გამარჯვებულია ის გუნდი, რომელიც მეტ ქულას დააგროვებს. შეხვდერა შედგება ოთხი 10 წუთიანი (სუფთა დრო)ტაიმისაგან. ტაიმებს შორის შესვენება 2 წუთია. გამონაკლისია შესვენება მეორე და მესამე ტაიმებს შორის, რომელიც 15 წუთი გრელდება. მატჩის ფრედ დამთვრების შემთხვევაში ინიშნება დამატებითი 5 წუთიანი ტაიმი (ან ტაიმები), გამარჯვებულის გამოვლენამდე. დაშვებულია ნებისმიერი რაოდენობის შეცვლები. ყველა შეცვლილ მოთმაშეს უფლება აქვს დაბრუნდეს მოედანზე.
კალათბურთს ხელით თამაშობენ. დაშვებულია ბურთის ხელით ტარება, გადაცემა და ტყორცნა, როგორც ცალი, ასევე ორი ხელით. არ შეიძლება ორ ნაბიჯზე მეტის გადადგმა ბურთის დაუგდებლად, ბურთიანად ახტომა და დახტომა, მეტოქის საჯარიმო ზონაში სამ წამზე მეტხანს ყოფნა. გუნდს ბურთის მეტოქის ნახევარზე გადატანისათვის ეძლევა 8, ხოლო შეტევისათვის — 24 წამი, რომლის გასვლის შემდეგ ბურთი მეტოქეს გადაეცემა. მწვრთნელს უფლება აქვს თითოეულ ტაიმში აიღოს ერთი წუთშესვენება (მეოთხეში — ორი). მოთამაშე ჯარიმდება ყველა ამ წესის დარღვევისათვის, აგრეთვე ბლოკირებისათვის და უხეში თამაშისათვის. მოთმაშე ჯარიმდება როგორც ჩვეულებრივი ჯარიმით, ასევე პერსონალური შენიშვნით. 5 პერსონალური შენიშვნის მიღბის შემთხვევაში მოთმაშე ტოვებს მოედანს. ოთხი გუნდური შენიშვნის შემდეგ ყოველი ჯარიმა სრულდება საჯარიმო ტყორცნებით. ჩაგდებული საჯარიმო იძლევა 1 ქულას. თამაშის მსვლელობისას 2-ქულიან ზონიდან ჩაგდებული ბურთი ფასდევა 2, ხოლო 3-ქულიან ზონიდან ჩაგდებული - სამ ქულად.

ქუჩის კალათბურთი

ქუჩის კალათბურთი-ჩამოყალიბდა ამერიკაში და ძალიან დიდი პოპულარობით სარგებლობს. იგი ჩვეულებრივი კალათბურთისგან შედარებით განსხვავებული და ლამაზია. აქვს განსხვავებული წესები.მისი მეშვეობით კალათბურთი უფრო ლამაზი სანახავია

Sunday, November 18, 2012

ლეგენდარული კალათბურთელები

მაიკლ ჯეფრი ჯორდანი (ინგლ. Michael Jeffrey Jordan (რომელიც ასევე ინიციალებითაა ცნობილი MJ);17 თებერვალი 1963ბრუკლინინიუ-იორკი) — ლეგენდარული ამერიკელი კალათბურთელი,ნაციონალური საკალათბურთო ასოციაციის ყოფილი მოთამაშე, რომელიც ამჟამად შარლოტ ბობკეტსისმთავარი მფლობელია. ჯორდანმა 1980-1990-იანი წლებში აქტიური როლი ითამაშა ნაციონალური საკალათბურთო ასოციაციის პოპულარიზაციაში მსოფლიოს მასშტაბით, სადაც ასევე შეძლო ამ პერიოდის განმავლობაში ჩიკაგო ბულზის ისტორიაში 6 NBA ჩემპიონის ტიტულის მოპოვება. ჯორდანი ნაციონალური საკალათბურთო ასოციაციის ვებ-მისამართზე აღწერილია: „ხმამაღალ განცხადებებზე დაყრდნობით, მაიკლ ჯორდანი ყველაზე დიდი მოთამაშე იყო ყველა დროის განმავლობაში“.                                        კობი ბინ ბრაიანტი (ინგლ. Kobe Bean Bryant დ. 23 აგვისტო 1978, ფილადელფია, პენსილვანია, აშშ) —ამერიკელი პროფესიონალური კალათბურთელი, რომელიც შუთინგ გარდის პოზიციაზე თამაშობს ლოს-ანჯელეს ლეიკერსში ნაციონალურ საკალათბურთო ასოციაციაში (NBA). ბრაიანტი არჩეული იქნა 1996 წლის დრაფტზე მე-16 არჩევნად შარლოტ ჰორნეტსის მიერ, მაგრამ გაშვებული იქნა ლოს-ანჯელეს ლეიკერსის რიგებში იმ ზაფხულშივე.
კარიერის მანძილზე მან 5 NBA ჩემპიონის ტიტული მოიგო გუნდთან ერთად. ასევე 2-ჯერ იქნა დასახელებული NBA ფინალის MVP, NBA MVP და ასევე 4 NBA All-Star მატჩის MVP ჯილდოა მის ანგარიშზე.                                                                                                                                                 ზაზა ფაჩულია — (დ. 10 თებერვალი, 1984, თბილისი, საქართველოს დროშა საქართველო). ქართველი პროფესიონალიკალათბურთელი, რომელიც ამჟამად იმყოფება NBA-ის ატლანტა ჰოუქსში.

ადრეული კარიერა 

ფაჩულია იყო ძალიან წარმატებული კალათბურთელი პატარაობისას. 13 წლის ასაკში, იგი უკვე 2.04 მეტრის სიმაღლის იყო. ადრეულ წლებში გახდა საქართველოს ეროვნული საკალათბურთო ნაკრებისმოთამაშე და დაეხმარა მას აღმოსავლეთ ევროპის მეტოქეების დამარცხებაში, როგორებიც არიან ბელორუსია და ბულგარეთი.                                                                                                                                           ლებრონ რეიმოუნ ჯეიმზი (ინგლ. LeBron Raymone James (დ. 30 დეკემბერი1984) — პროფესიონალური ამერიკელი კალათბურთელი მაიამი ჰიტის მოთამაშე ნაციონალურ საკალათბურთო ასოციაციაში (NBA). ჯეიმზმა 2012 წლის სეზონში შეძლო პირველი NBA ჩემპიონის ტიტულის მოგებამაიამი ჰიტთან ერთად, ასევე ამ სეზონში მოიგო NBA ფინალის MVP და NBA MVP ჯილდოები. 2012 წლის ზაფხულში კი აშშ საკალათბურთო ნაკრებთან ერთად ზაფხულის ოლიმპიური თამაშებზე მოიგო ოქროს მედალი.